İstanbul, 23 Haziran (Hibya) - ABD'nin İran'daki nükleer tesislere doğrudan saldırı başlatmasının ardından, petrol vadeli işlemleri ilk işlem gününün başında yüzde 2'nin üzerinde yükseldi ve petrol zengini Orta Doğu bölgesinin arz görünümüne gölge düşürdü.
ABD ham petrolü 1,76 dolar veya yüzde 2,38 artışla varil başına 75,60 dolara yükselirken, küresel referans Brent petrolü, önce yüzde 5,7 artışla 81 doları aştıktan sonra, gerileyerek 1,80 dolar veya yüzde 2,34 artışla varil başına 78,81 dolarda istikrar kazandı.
ABD Başkanı Donald Trump, Cumartesi günü Washington'un İran-İsrail çatışmasına doğrudan müdahil olduğunu ve Fordo, Natanz ve İsfahan'daki üç İran nükleer tesisine saldırı başlattığını açıklayarak piyasalarda şok yarattı.
İran Dışişleri Bakanı Pazar günü yaptığı açıklamada, İslam Cumhuriyeti'nin egemenliğini savunmak için “tüm seçenekleri” saklı tuttuğunu söyledi. S&P Global Platts'a göre, İran'ın yanıt vermemesi halinde petrol fiyatlarındaki ilk artış hafifleyebilir.
Enerji analistlerine göre, petrol piyasası için en kötü senaryo İran'ın Hürmüz Boğazı'nı kapatmaya çalışması olur. Enerji Enformasyon Yönetimi'ne göre, 2024 yılında günde yaklaşık 20 milyon varil ham petrol, yani küresel tüketimin yüzde 20'si bu boğazdan geçiyordu.
İran devlet medyası, üst düzey bir milletvekilinin açıklamasına dayanarak İran parlamentosunun boğazın kapatılmasını desteklediğini bildirdi; ancak habere göre, boğazı kapatma konusunda nihai kararı İran'ın Ulusal Güvenlik Konseyi verecek.
Fox News'e verdiği röportajda, İran'ı boğazı kapatmaya kalkışmaması konusunda uyaran ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, İran'ın ihracatının bu su yolundan geçtiği için bunun İslam Cumhuriyeti için “ekonomik intihar” olacağını söyledi ve ekledi:
“Bu konuyla başa çıkmak için seçeneklerimiz var. Bu, diğer ülkelerin ekonomilerine bizimkinden çok daha fazla zarar verecektir. Bence bu, sadece bizim değil, diğerlerinin de tepki vermesi gereken büyük bir tırmanış olacaktır.”
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC) Haziran ayında yayınladığı aylık petrol piyasası raporuna göre, İran Mayıs ayında 3,3 milyon varil petrol üretti. Uluslararası ticaret verilerine göre, İran Mayıs'ta 1,84 milyon varil petrol ihraç etti ve bunun büyük çoğunluğu Çin'e satıldı. Buna göre, Çin'in deniz yoluyla ithal ettiği ham petrolün yaklaşık yarısı da Basra Körfezi'nden geliyor.
Rubio, “Çin hükümetini bu konuda onlarla konuşmayı öneriyorum; çünkü, petrol ihtiyaçlarının büyük bir kısmını Hürmüz Boğazı'ndan karşılıyorlar” diye ekledi.
